मुलांच्या मेंदू विकासाचे मुख्य टप्पे

मुलांच्या मेंदू विकासाचे मुख्य टप्पे

नमस्कार पालक मित्रांनो,

बालपणातील मेंदूचा विकास अनेक टप्प्यांत होतो आणि हे टप्पे मेंदूच्या संरचनेत आणि कार्यामध्ये लक्षणीय वाढ आणि बदलांद्वारे दर्शविले जातात. त्यामुळे मुलांच्या मेंदू विकासाचे मुख्य टप्पे आपल्याला माहीत असणे गरजेचे आहे.

मी जया सकपाळ Versatile Educaare System  ची Abacus Master Trainer, Brain Booster या कम्युनिटीची फॉउंडर आणि मला १,००,००० विद्यार्थ्यांच्या मेंदू विकासात व आयुष्यात योगदान करायचे आहे.

तर या ब्लॉगमध्ये, आपण मुलांच्या मेंदू विकासाचे कोणकोणते टप्पे आहेत याची माहिती बघणार आहोत. त्यासाठी हा ब्लॉग शेवट पर्यंत नक्की वाचा.

चला तर मुलांच्या मेंदूच्या विकासाचे मुख्य टप्पे पाहुयात.

१. बालपण (०-२ वर्षे):

    या वयात मुलांच्या मेंदूच्या आकारात आणि वजनात जलद वाढ होत असते. मुलांमध्ये मूलभूत संवेदी आणि मोटर कौशल्यांचा विकास होतो. तर सुरुवातीच्या अनुभवांना प्रतिसाद म्हणून सिनॅप्टिक कनेक्शनची निर्मिती होते. त्यामुळे या वयात मुलांना निरिक्षणातून शिकता येईल अश्या जास्तीत जास्त वस्तू हातात देत गरजेचं आहे.

२. लवकर बालपण (३-६ वर्षे):

   या वयात मुलांच्या भाषा आणि मोटर कौशल्यांमध्ये सतत वाढ होत असते. सामाजिक आणि भावनिक क्षमतांचा जलद विकास होतो. स्मृती आणि समस्या सोडवणे यासह संज्ञानात्मक कौशल्यांचा विस्तार होत असतो. त्यामुळे या वयात मुलांसोबत जास्तीत जास्त बोला. अनेक लोकांसोबत ओळख करून द्या. 

३. मध्यम बालपण (७-११ वर्षे):

   या वयात मुलांच्या संज्ञानात्मक कौशल्ये आणि समस्या सोडवण्याच्या क्षमतेचे निरंतर परिष्करण होत असतं. अधिक प्रगत सामाजिक कौशल्ये आणि नातेसंबंधांचा विकास होत असतो. या वयात मुलं स्वतः त अधिक स्वातंत्र्य आणि स्व-नियमनने घडत असतात. त्यामुळे या वयात आपल्या मुलांना योग्य त्या कामात गुंतवा. मुलांना त्यांचे काम त्यांना करू द्या. जर का कोणतेही काम करताना त्यांना तुमची मदत लागली तर ती करा. 

४. पौगंडावस्था (१२-१८ वर्षे):

   या वयात मुलं तर्क, निर्णयक्षमता आणि आवेग नियंत्रण (प्रीफ्रंटल कॉर्टेक्स) संबंधित क्षेत्रांमध्ये मेंदूचा महत्त्वपूर्ण विकासाच्या टप्प्यात असतात. जटिल सामाजिक आणि भावनिक कौशल्यांचा सतत विकास होत असतो. त्यामुळे या वयात मुलांना त्यांचे मत मांडण्यास, निर्णय घेण्यास स्वातंत्र्य असू द्या. पण जर का त्यांचे निर्णय चुकत असतील तर तुम्ही त्यांना मदत करा.

५. प्रौढत्व (१८+ वर्षे):

   या प्रौढ वयात मेंदू त्याच्या कमाल आकारात आणि वजनापर्यंत पोहोचतो. संज्ञानात्मक क्षमता आणि समस्या सोडवण्याच्या कौशल्यांचे निरंतर परिष्करण होत असतं. विविध क्षेत्रांमध्ये विशेष ज्ञान आणि कौशल्याचा विकास होतो. त्यामुळे या वयात मुलांना योग्य मार्गदर्शनाची गरज लागते.

हे लक्षात घेणे महत्त्वाचे आहे की हे टप्पे सामान्य मार्गदर्शक तत्त्वे आहेत, यामध्ये वैयक्तिक भिन्नता येऊ शकतात. याव्यतिरिक्त, प्रत्येक टप्प्यात मुलाचे वातावरण, अनुभव आणि परस्परसंवाद त्यांच्या मेंदूच्या विकासाला आकार देण्यासाठी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतात. त्यामुळे एक पालक म्हणून तुम्ही मुलांना कसं घडवत आहात, काय शिकवत आहात, त्यांची जडणघडण कशी करत आहात ते अत्यंत महत्वाचे आहे.

तर तुम्हाला हा ब्लॉग कसा वाटला हे आम्हाला कमेंट करून नक्की सांगा. जर तुम्हाला काही प्रश्न असतील तर Jaya Sakpal  यावर mail करून विचारू शकता. आणि मुलांच्या मेंदू विकासासंदर्भात अधिक माहितीसाठी Brain Booster  या व्हॉट्स ॲप ग्रुपला जॉईन करा.

धन्यवाद!!

जया सकपाळ